Hodowcy borykają się z wieloma problemami. Do najbardziej istotnych zaliczyć można choroby bydła, które powodują straty ekonomiczne i hodowlane. Kluczem jest szybkie rozpoznanie oraz interwencja. Z tego wpisu dowiesz się, na jakie objawy warto zwrócić uwagę i o czym one mogą świadczyć.
Popularne choroby bydła
Lista chorób, które dotykają bydła w Polsce jest długa. Jednak na tle wszystkich chorób, kilka z nich zdecydowanie częściej dopada stada. W tym artykule skupimy się na wirusowej biegunce bydła (BVD), zakaźnym zapaleniu nosa i tchawicy bydła/otręt bydła (IBR/IPV) dróg oddechowych oraz tężyczce pastwiskowej.
Wirusowa biegunka bydła – czym jest?
Wirusowa biegunka bydła to choroba, która jest wywoływana przez wirus BVDV. Rozprzestrzenia się głównie drogą oddechową między zakażonymi osobnikami w stadzie. Zwierzęta mogą zostać zarażone pośrednio przez styczność z innymi gatunkami, skażonym sprzętem lub podczas kontaktu z człowiekiem.
Bydło, które jest podatne na wirusa, zostaje przejściowo zainfekowane przez okres 2-3 tygodni. W tym czasie większość osobników nie będzie wykazywać żadnych widocznych oznak zakażenia. Ich układ odpornościowy zaczyna wytwarzać przeciwciała i dzięki temu krowy szybko wracają do zdrowia, uzyskując dożywotnią odporność na wirusa.
Prawdopodobieństwo zachorowania wśród cieląt jest zdeterminowane przez stan matki. Jeśli jest ozdrowiała, to cielę otrzyma matczyne przeciwciała poprzez siarę. Zostają one w krwioobiegu przez 10 miesięcy. Po tym okresie cielęta stają się podatne na wirusa i muszą przechorować, aby nabyć odporność.
W stadzie mogą występować również zwierzęta trwale zakażone. Głównie rodzą się z krów zainfekowanych wirusem w ciągu pierwszych czterech miesięcy życia. Aby temu zapobiec, należy chronić matki przez infekcją w trakcie ciąży.
Wirusowa biegunka bydła – objawy
U zwierząt zainfekowanych przejściowo praktycznie nie występują żadne objawy, dlatego rozpoznanie choroby bez badań laboratoryjnych jest niemożliwe. W zdecydowanej większości przypadków, jedynym objawem będzie obniżona odporność.
W przypadku standardowego zakażenia, należy zwrócić uwagę na następujące objawy:
- wysoka gorączka
- problemy z płodnością
- biegunka
- depresja
- anoreksja
- nadżerka jamy ustnej
- zmniejszenie wydajności mlecznej
- wydzielina z oczu i nosa
- mocno obniżona odporność (u cielaków)
U zwierząt trwale zakażonych, wirus BVD może powodować wystąpienie śmiertelnej choroby błony śluzowej. Zwierzęta chore umierają zwykle w ciągu 21 dni.
Wirusowa biegunka bydła – diagnoza i leczenie
Jeśli hodowca zauważy powyższe objawu u osobników w swoim stadzie, to powinien natychmiast zgłosić się do lekarza weterynarii, który na podstawie badań wystawi odpowiednią diagnozę oraz zaproponuje leczenie. Sam proces diagnozy jest prosty. Wystarczą badania laboratoryjne na obecność wirusa.
Jeśli nie szczepisz krów na BVD, ani nie badasz bydła na obecność wirusa, to zgłoś się do lekarza weterynarii i poproś o przeprowadzenie przesiewowego testu na obecność przeciwciał.
IBR, czyli zakaźne zapalenie nosa i tchawicy bydła
Zakaźne zapalenie nosa i tchawicy bydła jest wysoce zaraźliwą chorobą układu oddechowego, wywołaną przez herpeswirus bydła typu 1 (BHV-1). Zwierzę zakażone IBR, automatycznie staje się nosicielem wirusa.
Wirus rozprzestrzenia się drogą oddechową między zwierzętami. Po wyzdrowieniu, u zakażonego bydła pod wpływem stresu może dojść do bezobjawowego zakażenia utajonego.
Przyjmuje się, że utajone zakażenie IBR rozwija się u większości zwierząt zakażonych, jednak wirus jest uśpiony przez długi czas.
Głównym czynnikiem zapalnym jest stres, który powoduje reaktywację wirusa i jego wydalanie. Wówczas dochodzi do zwiększenia liczby zakażeń w stadzie.
Do kluczowych czynników ryzyka IBR zaliczamy:
- bezpośredni kontakt nos-nos pomiędzy zdrowymi i zakażonymi zwierzętami
- skażony sprzęt
- nowe zwierzęta w hodowli
- nasienie i zarodki
- narażenie na stres utajonych nosicieli, np. podczas transportu, zamknięcia w pomieszczeniu, wycielenia
Zakaźne zapalenie nosa i tchawicy bydła – objawy
Objawy kliniczne choroby pojawiają się najczęściej dopiero w ciągu 2-3 tygodni po wystąpieniu stresującego wydarzenia. Zaliczamy do nich:
- wysoka gorączka (nawet 42°C)
- utrata apetytu
- kaszel
- wydzielina z oczu i nosa
- ślinotok spowodowany zastojem w żwaczu
- utrata masy ciała
- spadek produkcji mleka
- bezpłodność
- poronienie
Podczas wybuchu IBR w stadzie zachorowalność może objąć wszystkie osobniki, jednak śmiertelność wynosi mniej niż 2%.
Zakaźne zapalenie nosa i tchawicy bydła – diagnoza i leczenie
IBR można zdiagnozować za pomocą wykrycia wirusa poprzez PCR lub testy przeciwciał fluorescencyjnych w wydzielinach z oczu lub nosa. W przypadku utajonych infekcji należy przeprowadzić badania serologiczne. Niektóre infekcje BHV-1 można rozpoznać wyłącznie na podstawie popularnych objawów i zmian.
Aby uchronić stado przed wirusem BHV-1 należy skupić się na bioasekuracji i profilaktyce. Całkowita eliminacja wirusa jest możliwa dzięki testom i odpowiednim szczepieniom.
Hodowca powinien ograniczyć czynniki stresogenne, zwłaszcza podczas transportu oraz błyskawicznie łączyć bydło w grupy. Sam transport powinien być szybki i przewidywać przerwy na odpoczynek oraz dostęp do wody i pokarmu.
Tężyczka pastwiskowa – czym jest?
Tężyczka pastwiskowa, nazywana hipomagnezemią, to choroba, która wynika z niedoboru magnezu w organizmie. Dotyczy najczęściej krów wypasanych na trawie, które są w okresie laktacji. Produkcja mleka jest duża i apetyt zwierzęcia jest wysoki, przez co zaczyna jeść duże ilości świeżej trawy, która jest uboga w minerały, m.in. magnez.
W grupie ryzyka są krowy wysokomleczne, starsze lub zmagające się z problemami jelitowymi.
Tężyczka pastwiskowa – objawy
Objawy kliniczne tężyczki mogą wystąpić bardzo szybko, ponieważ krowa nie magazynuje magnezu. A to oznacza, że jest uzależniona od dziennego spożycia. W przypadku jego braku pojawiają się pierwsze symptomy.
Popularne objawy tężyczki pastwiskowej:
- niepokój
- pobudzenie
- agresywne zachowanie
- drżenie mięśni
- izolowanie od stada
- chwiejny chód
Kiedy dochodzi do ostrego przebiegu tężyczki, zwierzę może przewrócić się na bok i umrzeć po kilku godzinach występowania wyczerpujących skurczy mięśni.
Tężyczka pastwiskowa – diagnoza i leczenie
Diagnozowanie następuje po przeanalizowaniu charakterystycznych objawów oraz zebraniu wywiadu.
Hodowca powinien podawać codzienną suplementację magnezu zwierzętom zagrożonym. W tym celu można wykorzystać mieszankę suplementów doustnych, np. lizawek solnych, koncentratów melasy lub siana.
Dodatkowo warto skonsultować się z lekarzem weterynarii, który może podać zastrzyki uzupełniające deficyty magnezu.
Popularne choroby bydła – podsumowanie
Wirusowa biegunka bydła, zakaźne zapalenie nosa i tchawicy, czy tężyczka pastwiskowa to choroby, które mogą dotykać Twojego bydła. Znając ich przyczyny oraz kluczowe objawy jesteś w stanie lepiej i szybciej na nie reagować.
Pamiętaj, że nienaturalne zachowanie bydła i towarzyszące temu objawy powinny zapalić w Twojej głowie czerwoną lampkę i być silnym argumentem do skontaktowania się z lekarzem weterynarii.
Jeżeli chcesz, abyśmy przebadali Twoje zwierzęta, to skontaktuj się z nami.
