Jak i z czego jest zbudowany jeden z kluczowych organów w ciele krowy? W jaki sposób produkuje mleko oraz jakie czynniki wpływają na jego wydajność?
To tylko kilka z wielu aspektów, które poruszymy w tym artykule. Poznaj anatomię, funkcje, choroby oraz inne informacje dotyczące gruczołów mlekowych krów.
Czym jest i za co odpowiada gruczoł mlekowy u krowy?
Gruczoł mleczny to tzw. organ wydzielniczy, którego funkcja polega głównie (jak sama nazwa wskazuje) na produkcji krowiego mleka. Przekształca składniki odżywcze pochodzące z krwi, aby następnie zamienić je w pełnowartościowy pokarm – i to nie tylko dla cielaków. U krowy gruczoł ten składa się z czterech niezależnie funkcjonujących elementów (tzw. ćwiartek, nazywanych również płatami).
Rozwój tego organu dzieli się na kilka etapów. W okresie płodowym powstają podstawowe struktury przewodów mlecznych. Do faktycznego rozwoju dochodzi z kolei w trakcie dojrzewania płciowego jałówki (odpowiadają za to głównie hormony estrogeny i progesteron).
Do największego rozrostu tkanki gruczołowej dochodzi podczas pierwszej ciąży. Natomiast po porodzie organ ten osiąga już pełną dojrzałość, a to oznacza, że jest w pełni przygotowany do produkcji mleka.
Z czego się składa? Budowa anatomiczna gruczołu mlecznego.
Każda ze wspomnianych powyżej ćwiartek stanowi tak naprawdę niezależny system.
- Pęcherzyki mleczne to mikroskopijne struktury wyścielone komórkami nabłonkowymi. Pojedynczy ma średnicę około 0,1 – 0,2 mm, jednak w jednej ćwiartce znajduje się ich nawet kilka milionów. To one odpowiadają za produkcję mleka.
- Przewody mleczne (w które łączą się pęcherzyki) tworzą rozgałęziony system odpowiadający za transport mleka.
- Kanał strzykowy to mięsień, który działa jak naturalny zawór, który m.in. zabezpiecza wymię przed infekcjami.
Proces laktacji krów – krok po kroku. Jak przebiega?
Za przebieg laktacji odpowiada system hormonalny.
- Prolaktyna (hormonu produkowany przez przysadkę mózgową) aktywuje produkcję mleka po porodzie i utrzymuje ją przez całą laktację.
- Oksytocyna (hormon odpowiedzialny za wypływ mleka) powoduje skurcz mięśni gładkich wokół pęcherzyków, co pozwala na sprawny transport mleka.
Sama produkcja (synteza) mleka odbywa się w komórkach nabłonkowych pęcherzyków. To właśnie one pobierają z krwi niezbędne składniki (w tym: glukozę, aminokwasy, kwasy tłuszczowe i minerały).
Jakie czynniki wpływają na wydajność i produkcję mleka?
Jak łatwo się domyślić – taka efektywność zależy od wielu aspektów. Zaliczamy do nich takie, jak:
- Po pierwsze – genetyka. Oczywiście, najlepiej do tego celu nadają się tzw. rasy bydła mlecznego, które są rozwijane i hodowane właśnie pod tym kątem.
- Po drugie – żywienie. Nawet najlepsze geny zdadzą się na nic, jeśli krowy nie otrzymają pełnoprawnych, zbilansowanych i podawanych w odpowiednich ilościach – pokarmów.
- Po trzecie – warunki hodowlane. Narażenie na ewentualny stres, występowanie chorób, czystość, zachowanie odpowiednich temperatur – te aspekty również mają ogromny wpływ.
Warto wiedzieć, że o efektywności mlecznej produkcji decyduje również wiek krowy. Przyjmuje się, że największa wydajność przypada na pierwsze 5 lat życia krowy. Następnie produkcja stopniowo maleje.
Jakie choroby dotykają mlecznych gruczołów bydła?
Złożoność tego organu sprawia, że jest on również podatny na różne schorzenia. Najczęstszym i zarazem najbardziej kosztownym jest tzw. zapalenie wymienia.
To infekcja najczęściej bakteryjna, która może przybierać różne formy. Od ostrego zapalenia, które objawia się wysoką gorączką, obrzękiem i zmianami w mleku. Aż po subkliniczne (nie wykazuje objawów klinicznych), ale wpływa na pogorszenie jakości mleka.
Inne problemy, które mogą dotyczyć tego gruczołu, to: uszkodzenie mechaniczne strzyków, zapalenie skóry wymienia czy zaburzenia hormonalne.
Zadbaj o zdrowie gruczołów mlecznych Twoich krów
W klinice BALWET doskonale rozumiemy, jak ważne jest utrzymanie wymion w doskonałej kondycji. Nasi doświadczeni weterynarze oferują kompleksową opiekę – od profilaktyki, przez diagnostykę USG, po skuteczne leczenie. Nie czekaj, aż problemy się pojawią. Skontaktuj się z nami już dziś i zapewnij swoim krowom profesjonalną opiekę weterynaryjną. Twoje stado zasługuje na najlepsze!
