Ciąża bliźniacza, a nawet tylko jej “podejrzenie” to sytuacja, która wymaga szczególnej uwagi. W praktyce może oznaczać wiele wyzwań oraz zagrożeń.
Dowiedz się wszystkiego, co niezbędne o wykrywaniu, monitorowaniu i postępowaniu z krową noszącą bliźnięta.
Czym jest zjawisko bliźniaczej ciąży bydła?
Jest to sytuacja, w której w macicy krowy rozwijają się jednocześnie dwa (albo więcej – wówczas mowa o tzw. ciąży mnogiej) płodów. Wyróżniamy 2 rodzaje:
- Jednojajową (identyczne bliźnięta pochodzące z jednej zapłodnionej komórki jajowej).
- Dwujajową (bliźnięta powstające z dwóch osobnych komórek).
W przypadku krów zdecydowanie częściej możemy mówić o przypadkach dwujajowych. Zazwyczaj dotyczy około 2 – 5% całego pogłowia, a prawdopodobieństwo jego wystąpienia zwiększa się u wysokowydajnych krów mlecznych, starszych osobników poddawanych terapii hormonalnej oraz przy tych żywionych wysokoenergetyczną paszą.
Taka ciąża może być jednorożna bądź dwurożna (czyli dwa płody znajdują się w jednym rogu macicy lub w dwóch rogach).
- Dwurożna jest bardziej narażona na komplikacje, albowiem oba płody często „chcą wyjść na raz”, co doprowadza do ich wzajemnego klinowania się.
- Jednorożna jest łatwiejsza (rodzą się “jeden po drugim”), co powoduje również mniejsze i rzadsze komplikacje.
Jak ją rozpoznać?
Najbardziej skuteczną metodą, która daje praktycznie 100% pewności, jest wykonanie badania USG – najlepiej między 28 a 45 dniem ciąży. Do innych metod zaliczamy badanie przez prostnicę czy też analizę poziomu hormonu ciążowego. Warto zaznaczyć, że takie badanie rektalne teoretycznie pozwala określić ilość ciałek żółtych, jednak metoda jako-taka jest bardzo nieprecyzyjna. Badanie poziomu hormonów pozwala jedynie określić (i to z dość sporą dozą prawdopodobieństwa) obecność ciąży, ale już nie ilość zarodków. Wnioski? Jedyna sensowna metoda diagnostyki to USG.
Ponadto, krowa z bliźniętami zazwyczaj szybciej przybiera na wadze (ma też większy apetyt), a obwód jej brzucha rośnie intensywniej niż u innych ciężarnych osobników. Co ważne – czas, czyli termin wykrycia jest bardzo istotny. Im wcześniej się to zrobi, tym więcej czasu na zapewnienie odpowiedniej opieki nad krową.
Z jakimi ryzykami wiąże się ciąża bliźniacza krów?
Niestety, choć pozornie może wydawać się zaletą (2 x większa produkcja), w praktyce niesie ze sobą znacznie więcej zagrożeń. Do głównych minusów zaliczamy fakty, iż:
- Średnio nawet 30% takich ciąż kończy się poronieniem lub przedwczesnym porodem.
- Poród jest zdecydowanie trudniejszy i bardzo często wymaga interwencji weterynarza.
- Na porządku dziennym są również powikłania (np. zapalenie macicy czy zatrzymanie łożyska). W tym drugim przypadku do nierzadkich sytuacji należy występowanie dwóch łożysk, rzadziej jednego wspólnego.
- Cielęta będące wynikiem takiej ciąży są zazwyczaj słabsze, mają niższą wagę urodzeniową, a dodatkowo – gorszą żywotność.
- Ryzyko tzw. frymartynizum – procesu maskulinizacji płodu samic. Jeśli w ciąży bliźniaczej występuje samiec i samica – ten pierwszy oddziałuje na nią hormonalnie, przez co rodzi się ona bezpłodna (np. bez macicy, ze szczątkową pochwą).
Postępowanie z krową w przypadku wykrycia takiej ciąży. Co robić?
Na początku, czyli tuż po zdiagnozowaniu bliźniaczej ciąży musisz dostosować żywienie. Zwiększ dawkę paszy treściwej oraz zadbaj o odpowiednią suplementację. Krowa powinna pozostawać pod “specjalnym nadzorem”. Dlatego zaplanuj regularne kontrole weterynaryjne – najlepiej w odstępach około 3 – 6 tygodni. Cały czas obserwuj kondycję i zachowanie zwierzęcia. Jeśli uznasz, że coś Cię niepokoi – reaguj natychmiast.
Poród bliźniąt – jak przebiega i na co trzeba się przygotować?
Taki poród trwa zazwyczaj dłużej niż standardowy. Często zdarza się, że płody znajdują się w nieprawidłowych pozycjach i w ten sposób blokuje drogi rodne. Zaś skurcze macicy bywają słabsze i mniej efektywne. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do zatrzymania porodu.
Biorąc pod uwagę powyższe informacje – w całym procesie powinien brać udział doświadczony weterynarz, który będzie reagował, gdy cokolwiek pójdzie nie tak. Taka interwencja jest wręcz niezbędna w sytuacjach, gdy: płody są nieprawidłowo ułożone (weterynarz wykonuje korekcję położenia), zbyt duże lub skurcze zbyt słabe (wówczas może podjąć decyzję o wykonaniu cesarskiego cięcia).
W Twoim stadzie znajdują się krowy w bliźniaczej ciąży?
Taka sytuacja wymaga doświadczenia, czujności i szybkiej reakcji, które może zapewnić Ci zespół kompetentnych specjalistów z BALWET. Od lat wspiera hodowców w województwie mazowieckim, zapewniając kompleksową opiekę nad bydłem. Zapraszamy do kontaktu.
